قال الصادق (ع): … و آفة العلماء عشرة (ثمانية) أشياء: الطمع، و البخل، و الرياء، و العصبية، و حب المدح، و الخوض فيما لم يصلوا الى حقيقته، و التكلف في تزيين الكلام بزوائد الالفاظ، و قلة الحياء من اللَّه عز و جل، و الافتخار، و ترك العمل بما علموا…

ترجمه

… و براى علماء ده نوع آفت و گرفتگى پيدا مى‏شود:

1- صفت طمع: (كه به آنچه دارد و به آنچه از راه مشروع به دست مى‏آيد قناعت نكرده، و به مال و عنوان و ملك ديگران طمع بورزد.)

2- صفت بخل: (كه راضى نشود ديگرى از مال و علم و عنوان و مقام ظاهرى و معنوى او استفاده كند.)

3- ريا: (كه علم و عبادت و محاسن اعمال و محامد صفات خود را بخواهد به ديگران نشان داده، و نيت او آلوده باشد.)

4- عصبيت: (در آراء و عقايد و افكار و اعمال خود، صفا و حريت و حقيقت و روحانيت را كنار گذاشته، و روى خيالات موهوم و وابستگى‏هاى ظاهرى و انتساب عرفى و اسم و شهرت و علايق ديگر، خود را محدود و مقيد كرده، و از روش مخصوص و افكار و اعمال معينى طرفدارى كند.)

5- حب مدح: (كه هدف او در همه رفتار و گفتار و كردار بزرگداشت خود و عنوان و اسم و رسم پيدا كردن باشد).

6- وارد شدن و بحث از مسائلى كه در آنها و فهميدن حقيقت آنها براى او محال است،( و نتيجه‏اى بجز انحراف فكرى ندارد، مانند بحث از جزئيات و خصوصيات عالم آخرت، يا مقامات معنوى كه هنوز از آن مراحل اطلاعى ندارد، نفيا يا اثباتا.)

7- تكلف در سخن گفتن و يا نوشتن: كه عادت به تزيين كلام و عبارت- پردازى و قافيه سازى و مجاز گويى پيدا كرده، و توجه او از حقيقت و معنى منحرف گشته، و به ظواهر بپردازد.

8- حياء نداشتن: (در مقابل حركات ناشايست و اعمال زشت و كارهاى نامشروع و نامناسب كه كاملا بى‏پروا و بى‏باك باشد، و هيچ گونه آداب و ظواهر احكام و برنامه دينى و اخلاقى را رعايت نكند.)

9- افتخار: (روى عناوين و جهات دنيوى و امور مادى افتخار و مباهات نمودن، و خود را به ديگران امتياز دادن و بالا بردن.)

10- سستى كردن در مقام عمل: (كه به دانسته خود عمل نكند، و از علم خود نتيجه و ثمر عملى نگيرد، و روش و كردار او بر خلاف علم او باشد.)

________________________________________
منسوب به جعفر بن محمد عليه السلام، امام ششم - علامه مصطفوى، حسن، مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة / ترجمه مصطفوى، 255-257 انجمن اسلامى حكمت و فلسفه ايران - تهران، چاپ: اول، 1360ش.