روايت شده رسول خدا صلّى اللَّه عليه و اله فرمود: مؤمن به كمال نمیرسد مگر اينكه در او يك صد و سه خصلت باشد كه اين خصال بايد در نيت و فعل و اعمال و كردار و ظاهر و باطن فرد مؤمن وجود داشته باشد.

امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: يا رسول اللَّه اين يك صد و سه را براى ما بيان فرمائيد،

فرمود: اى على از صفات مؤمن اين است

كه فكر و انديشه او همواره در جولان و تحرك باشد، و آشكارا بذكر خداوند مشغول گردد و در اعمال خود خالص باشد.
علمش زياد و حلمش بزرگ باشد، در منازعه با خوش زبانى برخورد كند و حسن بيان را از دست ندهد، با مراجعه‏ كنندگان خوش رفتارى نمايد، دلش باز باشد و از مراجعه‏ كنندگان خسته نگردد و خود را برتر از ديگران نداند و خويشتن را كوچك بشمارد.

اگر میخندد بايد از خنديدن بلند خوددارى كند و فقط تبسم نمايد، و اگر در جايى و اجتماعى شركت مى‏كند بايد قصدش ياد گرفتن باشد، غافلان را به ياد خداوند بياورد، و جاهلان را دانش بياموزد، اگر كسى او را آزار داد در صدد آزار او نباشد.  

در صورتى كه مطلبى را نمى‏فهمد و يا به او مربوط نيست در آن شركت نكند، به مصيبت ديدگان شماتت روا ندارد، از احدى غيبت نكند، از محرمات دورى گزيند، در شبهات وارد نشود، به مردم سود برساند و بخشنده باشد، آزارش به‏كسى نرسد، و از غريبان دلجوئى كند. 

از يتيمان پدرى نمايد، چهره ‏اش شادمان و روشن و بشاش باشد، حزن و اندوه خود را در دل نگهدارد از فقر و نادارى خوش حال گردد، شيرين‏تر از شهد باشد، محكم‏تر از سنگ خارا باشد، رازى را فاش نكند، و پرده ‏اى را ندرد، با آرامش حركت نمايد و آرام راه برود.

هيكلش شيرين و مظهرش خوش باشد، خداوند را زياد عبادت كند، وقارش نيكو باشد، با مردم به نرمى رفتار كند، همواره ساكت باشد، اگر كسى به او اسائه ادب كرد بردبارى از خود نشان دهد، و در برابر بدكاران شكيبائى داشته باشد، بزرگ را احترام بگذارد و به كوچك ترحم كند. 

در امانت‏ها امين مردم باشد، از خيانت‏ها دورى كند، با تقوى و پرهيزكارى مانوس باشد، و با حياء هم بستگى پيدا كند، در كارها با احتياط باشد، و از لغزش‏ها دورى گزيند، اعمال و كردارش توأم با ادب باشد، و سخنانش مردم را به شگفت وادارد.

لغزش او كم باشد، و دنبال كارهاى ديگران نگردد و دنبال زندگى خصوصى مردم نباشد، با وقار زندگى كند، صبور و شكيبا باشد، از هر چه به او رسيده راضى گردد، و خداوند را در برابر آنچه به او داده سپاسگزارى كند، كم‏تر سخن گويد، زبانى راست‏گو داشته باشد و نيكو كارى كند.

خود را از زشتيها نگهدارد، بردبار باشد، دوست مهربان و همدمى با وفا براى دوستانش به حساب آيد، عفت داشته باشد، شرافت و پاكدامنى را مراعات كند، به كسى فحش ندهد دروغ نگويد، غيبت ننمايد، بد زبان نباشد، حسادت نكند، و بخل نورزد.

همواره خوشحال و روباز و شادمان و شاداب حركت میكند، حيله‏ گرى ندارد، و از عيب ديگران خود دارى میكند و راز كسى را فاش نمیكند، هميشه در كارهاى بزرگ وارد میگردد، و در اخلاق هم در مرتبه بالا قرار دارد، مورد لطف خداوند است، و از توفيقات او برخوردار مى‏باشد.

در عين نرمى و ملايمت نيرومند است، و با يقين دنبال كارها را مى‏گيرد، به دشمنان خود ستم نمى‏كند و به دوستانش ظلم روا نمیدارد، در سختيها صبور مى‏باشد، به كسى تعدى نمیكند، هر چه دلش بخواهد انجام نمیدهد، فقر جامه و صبر روپوش او مى‏باشد.

در آمد او كم ولى افراد تحت تكفل وى زياد مى‏باشند، زياد روزه دارد و شب مدت‏ها در حال قيام بسرمیبرد، و خوابش اندك مى‏باشد، دلش پاك و دانشش پاك‏ كننده است، هنگامى كه قدرت پيدا مى‏كند در مىیگذرد، هر گاه وعده دهد وفا میكند، از روى ميل روزه میگيرد و براى خوف از خداوند نماز میگذارد.
در كارهايش هميشه دقت می‏كند و به خوبى انجام مى‏دهد ميل اينكه كسى ناظر اعمال او مى‏باشد ندارد، ديدگانش هميشه پائين، دستش بخشنده و هيچ سائلى را رد نمى‏كند، و اگر كسى هم احسان نمود بخالت او را ندارد، همواره به برادران دينى كمك مى‏نمايد، و نيكو كارى را فراموش نمى‏كند.

سنجيده سخن میگويد و زبان خود را از هر سخن نگه میدارد، در بغض خود غرق نمیگردد و در محبت خود هلاك نمى‏شود، باطل را از دوست خود قبول نمى‏كند، و حق را از دشمن خود قبول دارد، دانش فرا مى‏گيرد براى اينكه بديگران ياد دهد، براى عمل كردن ياد مى‏گيرد.

كينه در دل ندارد، و بسيار سپاسگزارى مى‏كند، روز دنبال امور زندگى مى‏رود، و شب‏ها براى گناهان خود استغفار مى‏كند، اگر با اهل دنيا ارتباط برقرار مى‏كند از همه آنها زيرك‏تر و باهوش‏تر مى‏باشد و اگر با اهل آخرت همكارى مى‏كند از همه آنها تقوايش بيشتر است.

در كسب خود گرد شبهات نمیرود و معامله ‏اى كه در آن برايش شكى حاصل شود خوددارى می‏كند، و در كارها دنبال كلاه شرعى نمیرود و براى فرار از حرام ظاهرى راه شرعى پيدا نمی‏كند، از لغزشهاى دوستان خود در میگذرد، و مراعات رفاقت قديم را می‏نمايد.

منبع:کتاب ایمان و کفر از علامه مجلسی.ترجمه عزیزاله عطاردی.1 ص145-147.چاپ اول انتشارات عطارد.تهران1378ش